شورا و پایان سرکوب پولی

 دیروز، یکشنبه، روز تعطیلی بازار جهانی بود و پیرو همین امر، بانک مرکزی ....

 دیروز، یکشنبه، روز تعطیلی بازار جهانی بود و پیرو همین امر، بانک مرکزی نرخ ارزهای خود را بدون تغییر نسبت به روز پیش از آن اعلام کرد.

در بازار تهران نیز اکثر نرخ‌ها ثابت ماندند، اما رشد 5 تومانی یورو به‌رغم روند نزولی روزهای پیش که به واسطه تقویت دلار حادث شده، جالب توجه بود.

ثبات ماه‌های اخیر بازار ارز بار دیگر بحث حرکت به سوی نظام تک نرخی را مطرح کرده است. دولت در بخشنامه بودجه سال 93 بر اساس قانون برنامه پنجم به دنبال تک نرخی شدن ارز است، اما آنطور که رییس‌کل بانک مرکزی اعلام کرده، زمان برای اظهارنظر درباره اینکه نرخ ارز چقدر باید باشد مناسب نیست، البته برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند تک‌نرخی شدن ارز به صورت ضربتی، مشکلاتی به همراه خواهد داشت.

طهماسب مظاهری در مصاحبه با «ایسنا»، از لزوم کاهش تاثیر مسائل روانی بر نرخ ارز سخن گفت. به گفته وی، نوسان در هر پارامتر اقتصادی مضر است و برای رشد اقتصادی مطلوب باید ثبات بر نرخ‌ها حاکم شود. او با اشاره به کاهش دامنه نوسانات دلار در روزهای اخیر، گفت: حتی تقویت دلار نسبت به یورو و افت نگران‌کننده قیمت طلا که بازار جهانی را به شدت تحت تاثیر قرار داد، آنقدرها بر نرخ دلار در بازار تهران تاثیر نگذاشت. 

شورا و پایان سرکوب پولی
فردا جلسه شورای پول و اعتبار تشکیل خواهد شد. یکی از خط مشی‌های بانک مرکزی در این نشست پایان دادن به سرکوب پولی است. این امر به نقطه امیدواری برخی فعالان اقتصادی برای خروج از رکود تبدیل شده است. چنانچه نرخ‌های غیررسمی در جلسه روز سه‌شنبه به رسمیت شناخته شوند هجوم نقدینگی به سمت بانک‌ها را مشاهده می‌کنیم. در این صورت تکیه‌گاه اصلی تامین نقدینگی و سرمایه در گردش واحدهای اقتصادی، شبکه بانکی خواهد بود. به‌رغم مشکلات موجود در سیستم بانکی ایران و تراز منفی مصارف و منابع، احتمالا با توجه به تغییر رویکرد‌ها در فضای سیاسی و اقتصادی به زودی با تقاضای بسیار گسترده برای دریافت تسهیلات مواجه خواهیم بود. اگر نرخ‌های سود بانکی متعادل شود، می‌توان امیدوار بود شکاف بین عرضه و تقاضای اعتباری کاهش یابد.

در این میان به نظر می‌رسد تیم اقتصادی دولت جدید برای تنظیم سیاست‌های پولی هماهنگ است. علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد و دارایی، بارها از پایین نگه داشتن سود سپرده‌های بانکی نسبت به تورم انتقاد کرده است. ولی‌الله سیف رییس کل بانک مرکزی نیز معتقد است که تداوم این وضعیت به تنبیه سپرده‌گذاران منجر می‌شود و انگیزه آنها را برای نگه‌داشت پس‌انداز خود نزد شبکه بانکی کاهش می‌دهد. 

در شرایطی که بازار انتظار انتشار اخبار مربوط به جلسه روز سه‌شنبه را می‌کشد، برخی از کارشناسان از زیان‌های کنترل متغیرهای اقتصادی از سوی دولت سخن می‌گویند. آنها معتقدند که تجربه کشورهای مختلف جهان نشان می‌دهد که چرخه اقتصاد از طریق دستوری تا به حال موفقیت‌آمیز نبوده و حداقل در بلندمدت جوابگو نخواهد بود. 

توافق با چین
در هفته گذشته، سفر رییس مجلس شورای اسلامی به پکن و توافقات حاصله بازار را تحت تاثیر قرار داد و موجب انتظار آن برای ورود مقدار زیادی ارز شد. در این راستا یک روزنامه چینی با اشاره به مذاکرات تهران و پکن برای حل مشکل انتقال پول نفت ایران نوشت: رسمیت بخشیدن به پرداخت‌ها در قالب یوآن می‌تواند راه‌حلی برای مشکل پرداخت پول نفت صادراتی ایران به چین باشد. علت اینکه دارایی ایران در پکن بلوکه شده و پرداخت نشد، تحریم‌های سازمان ملل بود. برخی از چهره‌های دانشگاهی چین گفتند که پرداخت بدهی به یوآن می‌تواند موضوع مذاکره قرار گیرد.

این در حالی است که ایران قصد دارد بدهی خود را از طریق کالاهایی مانند مواد غذایی و کالاهای مصرفی دریافت کند. دریافت این بدهی به یوآن، کاهش نرخ این ارز در بازار تهران را به دنبال خواهد داشت. چین، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده انرژی در جهان در چند ماه اخیر خرید نفت خود را از ایران افزایش داده است. رییس مجلس شورای اسلامی در این راستا گفت: ایران باید در زمینه گسترش روابط تجاری به چینی‌ها اطمینان بدهد و آنها هم باید تسهیلات بانک و بیمه لازم را فراهم کنند. 

علی محمد احمدی عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس گفت: در سفر رییس مجلس به چین راه‌های بازگشت پول نفت ایران بررسی شد و در نهایت قرار شد، چینی‌ها به جای پول نفت برای انجام پروژه‌های عمرانی، تجهیزات سرمایه‌ای وارد کنند. در خصوص منابع حاصل از فروش نفت ایران در چین روایت‌های مختلفی منتشر شده است، اما یک منبع مطلع به «دنیای اقتصاد» گفت: پول‌های ایرانی بلوکه نشده است و طبق قراردادی میان ایران و چین در بانک‌های این کشور نگه‌داری می‌شود. بر اساس قراردادی منعقد شده منابع حاصل از فروش نفت ایران به چین به‌صورت 35 درصد نقد و 65 درصد در قالب خرید کالا یا فاینانس پروژه‌ها باز پرداخت می‌شود.

گزارش‌های قبلی 65 درصد سپرده‌گذاری شده (بلوکه شده) را 22 میلیارد دلار عنوان کرده بود، اما اخبار جدید حکایت دارد کل رقم (65 درصد سپرده‌گذاری شده) 14 میلیارد دلار است. در سفر اخیر رییس مجلس به چین توافق شد که این رقم به‌صورت فاینانس پروژه‌ها به ایران بازپرداخت شود. بر اساس اطلاع طرف چینی توافق کرده به نسبت یک به دو تامین مالی پروژه‌های ایرانی را انجام دهد البته این نسبت احتمالا تا یک به سه نیز قابل افزایش است؛ بنابراین بین 28 تا 42 میلیارد دلارپروژه‌های ایرانی از سوی چینی‌ها به روش فاینانس تامین مالی می‌شود. گفته می‌شود در ابتدا بر روی 18 پروژه توافق شده و کار 10 پروژه از هفته آینده آغاز خواهد شد. از جمله پروژه‌های توافق شده اولویت دار خط چهار متروی تهران است. فعالان اقتصادی امیدوارند با این گشایش ارزی بخشی از تقاضا پاسخ داده شود. رفع برخی تنگناهای ارزی در قالب سرمایه‌گذاری می‌تواند از فشار بر بازار ارز بکاهد و وضعیت با ثبات کنونی را تداوم بخشد. 

بازار جهانی
تازه‌ترین نظرسنجی بلومبرگ از کارشناسان اقتصادی نشان می‌دهد که رشد اقتصادی آمریکا در سه ماه پایانی امسال با کاهش بیشتری روبه‌رو خواهد شد. تحلیلگران معتقدند که تعطیلی 16 روزه دولت آمریکا موجب خواهد شد تا رشد اقتصادی این کشور در سه ماه پایانی سال 2013 به کمتر از 2 درصد برسد.

آنها همچنین به رشد اقتصادی 2/6 درصدی در سه ماه نخست سال 2014 میلادی اشاره کرده‌اند. تحولات اقتصادی آمریکا تاثیرات زیادی بر قیمت جهانی طلا و سایر کالاها دارد. در روزهای اخیر نیز شاهد افت قیمت جهانی طلا و عمده ارزهای اروپایی بودیم که به اعتقاد برخی کارشناسان ناشی از تقویت دلار در بازارهای جهانی بوده است.

البته چین نیز یکی از بازیگران تاثیرگذار بازار شده است، میزان واردات طلای چین از هنگ‌کنگ از ابتدای سال 2013 تاکنون 2 برابر افزایش یافته است. تحلیلگران بازار طلا معتقدند که چین به عامل مهمی در تحولات بازار طلا تبدیل شده است. برخی نیز معتقدند که چین امسال با پشت سر گذاشتن هند به بزرگ‌ترین بازار طلای جهان تبدیل خواهد شد.